بهینه سازی فرایند تولید جدایه بومی (6R) باکتری Bacillus thuringiensis در فرمانتور آزمایشگاهی

امروزه، کنترل بیولوژیک جایگاه بسیار مهمی در مدیریت کنترل آفات به خود اختصاص داده است. یکی از موارد کنترل بیولوژیک استفاده از باکتریBer.  Bacillus thuringiensisاست که در تولید بیش از 60 درصد آفت‏کش‏های میکروبی و تعداد زیادی از گیاهان تراریختۀ (Bt-crops) مقاوم به حشرات کاربرد دارد. به‌طور کلی عملکرد خوب و مناسب برخی فرآورده‌های تجاری باکتری Bt در کنترل حشرات آفت، به‌دلیل غلظت مناسب دلتا‌ اندوتوکسین و اسپور در فرآوردة نهایی است. میزان غلظت این دو پارامتر وابستگی شدیدی به ترکیب محیط کشت و شرایط محیطی تولید باکتری دارد. در این تحقیق بهینه‌سازی شرایط محیطی باکتری Bt شامل pH، دما و میزان هوادهی، بررسی شد. برای کاهش تعداد آزمایش‌ها از روش آماری تاگوچی و نرم‌افزار  Qualitek 4استفاده شد. نتایج نشان داد که شرایط بهینه برای این جدایه شامل دمای 28 درجة سلسیوس، pH 5/7 و میزان اکسیژن 80 درصد اشباع است. در این شرایط بهینه، میزان اسپور باکتری 1012×5/1 اسپور در میلی‌لیتر به‌دست آمد. آنالیز تأثیر متقابل پارامترهای مؤثر در فرآیند بر یکدیگر نشان داد که دما و میزان هوادهی با مقدار 92/39 درصد و دما و pH با مقدار 25/0 درصد به‌ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر متقابل را داشتند.